Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 19 Ağustos Cuma günü Türkiye’nin en büyük dönüşüm örneği olan 60 bin konutluk “Esenler Kentsel Dönüşüm Projesi” kapsamında tamamlanan 1’inci etap teslim töreni hakkında ön bilgi verdi. Bakan Kurum, burada yaptığı açıklamada, 81 ilde 3 milyon konut dönüşümü sağladıklarını belirterek, “Hedefimiz, 2035 yılına kadar Türkiye'nin dört bir yanında kentsel dönüşüme girmemiş hiçbir bina bırakmamak” dedi. Kentsel dönüşümde kira yardımı miktarının 1150 liradan bugün itibariyle 1500 liraya çıkarıldığını da aktaran Bakan Kurum, “Bakanlığımız, kentsel dönüşüm desteği olarak 600 bin liraya kadar kredi desteğinde bulunacak… Bu ülkede evi olmayan tek bir dar gelirli vatandaşımız kalmayana dek bu çalışmalarımızı yürüteceğiz.” ifadelerini kullandı.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, 17 Ağustos 1999 Depremi’nin yıl dönümünde İstanbul’da gazetecilerle bir araya geldi. Bakan Kurum, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 19 Ağustos Cuma günü Türkiye’nin en büyük dönüşüm örneği olan 60 bin konutluk “Esenler Kentsel Dönüşüm Projesi” kapsamında tamamlanan 1’inci etap teslim töreni hakkında da ön bilgi verdi. Bakan Kurum, Marmara depreminin üzerinden 23 yıl geçmesine rağmen acıların hala taze olduğunu belirterek hayatını kaybeden tüm vatandaşlara rahmet diledi.
Bakan Kurum, “Bugün 17 ağustos ve yaşadığımız depreminin üzerinden 23 yıl geçti. Acılarımız tazeliğini koruyor. Son asırda yaşadığımız depremlere baktığınızda 80 bin canımızı yitirdik… Deprem değil aslında sağlıksız binalar vatandaşımızın canını alıyor malına zarar veriyor. Bu manada dönüşümü hızlı bir şekilde gerçekleştirmemiz gerekiyor.” ifadesini kullanarak kentsel dönüşüm kapsamında bugüne kadar 81 ilde 3 milyon konutun dönüştürüldüğünü söyledi.
Evine girmemiş hiçbir depremzede kalmayacak
Bakan Kurum, tüm ekibiyle birlikte vatandaşlara söz verdiği gibi konutlarını teslim ettiklerini söyleyerek, şöyle devam etti:
‘’İki yıl önce Elazığ, Malatya'da büyük bir deprem yaşandı. Hemen olay olur olmaz iki saat sonra oradaydık. Elazığ' ve Malatya'da yaklaşık iki ay, sokak sokak tüm alanları gezdik. Elazığ ve Malatya'da yaklaşık 30 bin 700 konutun, yine beş bin köy eviyle hepsinin mahalle mahalle zemin artı beş katı geçmeyecek şekliyle bir kentsel tasarım anlayışıyla çizdik. TOKİ başkanlığımız eliyle de bir yılda teslim edeceğiz dedik ve bir yıldan daha önce teslimlerimizi başlattık ve bugün hamdolsun Elazığ Malatya'da yaklaşık 36 bin 500'e yakın bağımsız bölümü teslimini yaptık. İzmir'de yaşadığımız depremde de aynı afetlerde ne yapıyorsak İzmirimizde de aynı anlayışla oradaydık. Bayraklı'da hızlı bir kentsel dönüşüm çalışmasına başladık. Burada da 5 bin 61 konutla İzmir'in tarihinde böyle bir dönüşüm projesi yok. Hızlı bir şekilde konutlarımızı bir yıl sürecinde tamamlayarak teslim etmeye başladık. Bu yıl sonuna kadar İzmir'de evine girmemiş hiçbir depremzede kalmayacak."
Projenin hiçbir tarafında rant yok
Esenler’de örnek gösterilecek bir kentsel dönüşüm sürecinin yürütüldüğünü ifade eden Bakan Kurum, ‘’Projenin hiçbir tarafında rant yok. Hiçbir tarafında vatandaşa rağmen bir iş yok. Tamamen İstanbul'a Esenler'e değer katacak ve örnek şehircilik modelini ortaya koyacak bir anlayışla tasarlandı” diyerek şu ifadeleri kullandı:
“60 bin konutluk bu projenin ilk etabında 4 bin 941 konutun ihalesini yaptık. Konut başına 1 milyon lira maliyet koyduğumuzda yaklaşık 5 milyar liraya varan maliyeti var. Konutların 2 bin 30'unu tamamladık. Teslim etmeye hazır hale getirdik. Cuma günü Sayın Cumhurbaşkanımızın teşrifleriyle vatandaşlarımıza konukları teslim edeceğiz. 2 bin 833 konutu da etaplar halinde vatandaşlarımıza teslim etmek suretiyle bu dönüşümü hızlı bir şekilde yapıp Esenler'deki riskli yapı sorunu bertaraf edeceğiz. Bugün İstanbul'un en büyük sorunu depremdir, riskli binalardır. Bundan sonra da yine büyük sorun olarak karşımıza şu geliyor; yeşil alan, toplanma alanı eksikliğidir. Bu proje bu ihtiyaçlarımızı karşılayacak anlayışla tasarlanmıştır. Ülkemizin şu an yüzde 66 deprem riski altındadır. Nüfusumuzun yüzde 71'i bu alanlarda yaşıyor. Ve her depremde de şunu gördük. Yani sağlıksız gerçekten içinde oturmamamız gerek binaların camlarımızı aldığını gördük, şahit olduk. Ve bu çerçevede de Sayın Cumhurbaşkanımızın öncülüğünde önemli bir kentsel dönüşüm seferberliği başlattık.”
İstanbul’da 1.3 milyon riskli, 230 bin de acilen dönüşmesi gereken konut var
Bakan Kurum, İstanbul’da 1.3 milyon riskli, 230 bin de acilen dönüşmesi gereken konut olduğunu vurgulayarak, “Bugüne kadar İstanbulumuz da 300 bin konutun dönüşümünü sağladık ve İstanbulumuzun 39 ilçesindeki toplam kentsel dönüşüm proje sayımız 140 bine ulaştı. Bu çerçevede de 412 milyon metrekarelik alanda 188 ayrı projede kentsel dönüşüm çalışmamızı yürütüyoruz.” dedi.
Bakan Kurum, şöyle devam etti:
“İstanbul'un 39 ilçesinin tamamında projelerimiz var. Her geçen gün bunlara yenisini ekliyoruz. Örnek projeler olsun istiyoruz. İstanbul'un ölçeğine baktığımızda Fikirtepe kangren olmuş bir sorundur, problemdir. Ve bu çerçevede 15 bin konutluk bir kentsel dönüşüm projesini Emlak Konut Genel Müdürlüğümüz eliyle yürütüyoruz. Yarım kalmışlık vatandaşımızın mağduriyeti söz konusuydu. Emin olun vatandaşımız bu noktada bize tam anlamıyla güveniyor.”
İstanbul’un riskli bölgelerinde irade oluşturduk
İstanbul’da yürütülen çalışmaları sıralayan Bakan Kurum, ‘’Çamlıca Camimizin o sürecini koruyacak, İstanbul'a değer katacak bir proje olarak hayata geçirdik. Sütlüce, Kara mahallelerinde toplam 5 bin konutluk bir dönüşüm içerisindeyiz. 2 bin konutun ihalesi yapıldı. 800'ü tamamlandı, teslim edildi.” dedi.
Fikirtepe'de 1100 konutun teslim edildiğini de belirten Bakan Murat Kurum:
“Kartal’da Yunus Apartmanı çökmüştü. 6 ay geçmeden konuklarımızı bitirdik, teslim ettik. Ve vatandaşımız bizim bu duruşumuz karşısında şuan orada el birliği içerisinde 1500 konutun dönüşümünü yapıyoruz. Kağıthane'de, bütün bölgede kapsamlı bir dönüşüm sürecini başlattık ve yaklaşık 800 konut yine bu yıl içerisinde tamamlanıp vatandaşlarımıza teslim edilecek. Gaziosmanpaşa'da 6 bin konutluk projemiz kapsamında yine konutlarımız tamamlandı. Bu saydığım ilçelerin hepsinde 140 bin kentsel dönüşüm projesini yürütüyoruz. İstanbul'daki riskli bölgelerimizde kullanmak üzere bir irade ortaya koymuştuk. Bu irade çerçevesinde de hızlı bir şekilde TOKİ Başkanlığımız konutlarımızın ihalesini yaptı. Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğümüz, belediyemizle birlikte vatandaşımızın taşınma sürecini görüştüler. 2 bin 30 konutu teslimi 17 Ağustos'un yıl dönümünde olması, bizim için çok önemli.’’
Önceliğimiz milletimizin canıdır
Esenler'de yaşayacak, her bir vatandaşı için yaklaşık 15 metrekare ilave yeşil alan kazandırıldığını ifade eden Bakan Kurum, “30 metrekare de sosyal donatı kazandırıyor. Sosyal donatı ne okul, cami, kütüphane, stadyum, hastane, karakol gibi vatandaşımızın yaşam ihtiyacı karşılamış oluyoruz’’ dedi. Kentsel dönüşüm sürecinin topyekün yürütüldüğünü de belirten Kurum, ‘’Eleştirmek çok kolay. Yani projeyi beyan edebilirsiniz. 'Yüksek oldu, alçak oldu. Biraz daha fazla olabilirdi. Bu eleştirileri yapmak en kolayı. Ancak karşınızda bir can meselesi var, aile var. Ailenin yok olması var. Kıyasladığınızda kıyaslanmayacak bir durum. Önceliğimiz bizim vatandaşımızın, milletimizin canıdır. Bu önceliklerle tabii hareket ediyoruz ve ne zaman bir sel, afet, deprem yaşadıysak da hep milletimizin yanında olmaya gayret gösterdik. Acılarını paylaştık. Acılarını paylaşırken de bir taraftan yeni hayatların resmini çizdik." diye konuştu.
2035 yılına kadar bütün Türkiye’de dönüşümün başlamasını istiyoruz
Bakan Kurum konuşmasının ardından basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
2035 yılına kadar ki konut yapımı hedefleri, inşaat maliyetlerinin artışı sorusuna ilişkin şunları söyledi:
‘’Tüm Türkiye’de 6,8 milyon riskli konut söz konusu. Bunların 1,5 milyonunun acilen dönüşmesi gerekiyor. İstanbul ölçeğinde ise 1,3 milyondan 230 bininin acilen dönüşmesi gereken konut var. Bugüne kadar hem yapı denetim sistemiyle, hem kentsel dönüşümle hem sosyal konut uygulamasıyla birlikte 3 milyon konutun dönüşümünü sağladık. Ülkemizdeki yapı stoğunun yaklaşık yüzde 65’ini güvenli hale getirdik. Önemli bir mesafe kat edildi. Yeni inşaatlar bu tedbir çerçevesinde yapılmaktadır. 1999 öncesi yapıların riskli olduğunu gördük. 2035 yılı için bir hedef koyduk. Her yıl 300 bin acil öncelikli dönüşmesi gereken konutları önümüzdeki 5 yıllık süreçte 6,8 milyon konuta ilişkin dönüşümü gerçekleştirmeyi hedefliyoruz. Bu ülkede evi olmayan tek bir dar gelirli vatandaşımız kalmayana dek bu çalışmalarımızı yürüteceğiz. 2035 yılına geldiğimizde vatandaşımız yapan, yapmayan, yapamayanı ayırt edecektir. Biz de 2035 yılına kadar bütün Türkiye’de bu dönüşümün başlamasını istiyoruz. Maliyetler artıyor. Tüm dünyadaki tedarik zincir kira fiyatlarını arttırıyor. Tedarik zincirinin bugün normale dönmesiyle gerilediğini düşünüyoruz. Biz devletiz, yapıyormuş gibi davranamayız. 20 yıldır böyle davranmadık. Sayın Cumhurbaşkanımız milletimizin ne alanda ihtiyacı varsa o alana hızlı bir şekilde koşulması talimatı verdi.’’
Kurum, pandemi dönemi dahil olmak üzere tüm sektörlere destek olunduğunu belirterek Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut projesinin Eylül ayında duyurulması karşısında konut fiyatları ve kiralarda düşüşler görüldüğünü de sözlerine ekledi.
Tüm sektörlerin dahil olacağı projeye destek olacağız
Bakan Kurum, konut kampanyasını Eylül ayında Emlak Konut Genel Müdürlüğü koordinasyonunda yapılacağını belirterek, şunları söyledi:
‘’Türkiye'de orta ve orta üstü proje yapan tüm sektörün içine dahil olacağı, bizim de bizzat bu projeye destek olacağımız bir kampanyayı Emlak Konut Genel Müdürlüğümüz daha önce de yapmıştı. Şimdi de inşallah tüm sektörle gayrimenkul firmalarıyla birlikte Eylül ayı içerisinde bu süreci başlatacaklar. Eylül ayında konut seferberliğimiz TOKİ Başkanlığımız eliyle başlayacak. Topyekûn bütün sektör olarak vatandaşımızın bu noktada yanında olmaya devam edeceğiz. Kentsel dönüşümle ilgili artan maliyetler çerçevesinde desteğimizi 600 bin liraya, 600 baz puanı çıkaracak çalışmayı yaptık. Sayın Cumhurbaşkanımızın onayıyla inşallah bu destekleri bundan sonra vermeye devam edeceğiz. Yine bir düzenleme yaptık. Belediyelerimizle yapacağımız kentsel dönüşüm projelerinde belediyelerimize yüzde 50'ye kadar faiz desteği vereceğiz. Kirayla ilgili güncel şartlara göre biz de artışlarımızı yapıyoruz.’’
Kira desteği 1500 lira olacak
Bakan Kurum, kentsel dönüşüm kapsamında kira yardımı miktarının 1150 liradan 1500 liraya çıkardıklarını, belirterek konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Vatandaşlarımıza kentsel dönüşüm sürecinde Bakanlığımız olarak 600 bin liraya kadar kredi desteğinde 600 baz puan da destek sağlamış olacak. Bu 400 bin liraydı. 400 baz puandı. Bunu da 600 bin lira yani 600 baz puana çıkarıyoruz. 2 bin lira verdiğimiz yerlerde de kira yardımlarımızı 2 bin 600 liraya çıkarmış oluyoruz. Tüm Türkiye'de bu güncellemeleri inşallah yapacağız ve eylül ayı itibariyle de vatandaşlarımıza, milletimize kira yardımlarımızı güncellenmiş fiyatlar üzerinden yapacağımızı da burada bir kez daha ifade etmek isterim.”