Çevre ve Şehircilik Bakanı İdris Güllüce, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'nün "Defter-i Hakani" projesinin ilk çalışması olarak yayımlanan "Kudüs Vilayeti Vakıfları Defteri / Defter-i Evkaf-ı Liva-i Kuds-i Şerif" kitabı tanıtım toplantısına katıldı.
Tanıtım toplantısında konuşan Çevre ve Şehircilik Bakanı İdris Güllüce, tarihe, kültüre sahip olma bilinci iddialarını sürdürmeye devam edeceklerini söyledi.
Arşiv denilince insanların aklına iki konu geldiğini ifade eden Bakan Güllüce, "İlki milletimizin, ecdadımızın arşive verdiği önemdir. İkincisi ise bu arşivlere yapılan yanlışlıklardır. Tek parti diktatörlüğü döneminde kâğıt yapılmak üzere Bulgaristan'a gönderilen arşivlerin vagonlarla satıldığı akla gelir" diye konuştu.
Vakıflar Bakanlığı kapatıldıktan sonra vakıfların çoğunun satıldığını, yok edildiğini anlatan Bakan Güllüce, bunun da kendisini üzdüğünü dile getirdi.
Bakan Güllüce, Türklerin ilk vakfını, Anadolu'ya giriş tarihlerinden önce 1048'de Hasankale'de kurduğunu aktararak, şunları kaydetti:
"Millet olarak vakıf kültürüyle örtüşen bir yapımız var. İnsanımız öldükten sonra da sevap kazanmak arzusuyla vakıflar kurmuşlardır. Hem dünyevi hem de uhrevi anlamda müthiş bir derinliktir bu. Kanadı kırık kuşların göç edemediği için onlara kış boyunca bakacak vakıf kurulmuş. Aynı çağda Batı'da akıl hastaları yakılıyordu. Bırakın hayvanları korumayı insanların yakıldığı yıllar. Canlıların korunmasına önem veren bir kültürümüz var. Bunlar, akıl hastası diye insanları yakanların bugün devamı olan ülkelerin insanlarının anlayabileceği derinlik değil. Bunu sadece bizim milletimizin anlayabilmesi mümkün."
"TARİHLE KAVGA EDİNCE BAŞKA ŞEYLERLE DE KAVGA BAŞLIYOR"
Bakan Güllüce, Türkiye'de yaşayan gayrimüslimlerin vakıflarının kanunla iade edildiğini ve çok erdemli bir hareket yaptıklarını söyledi. "Tarihle kavga edince başka şeylerle de kavga başlıyor, arşivleri satmaya, kağıt yapmaya başlıyorsunuz" diyen Güllüce, büyük bir arşiv binası yapmayı düşündüklerini açıkladı.
Son yıllarda, elde kalan vakıf eserlerinin tamir edildiğini anımsatan Bakan Güllüce, şu bilgileri verdi:
"Eğer camiler için vakfedilen eserler dursa, kendi malı olarak kalsa herhalde bir cami imamının maaşı 50 bin dolar falan olur. Yani Diyanet İşleri Başkanlığı'nın bütçesini gündeme getiriyorlar. Mısır Çarşısı'nın tümü Yeni Cami'nin vakfiyesidir. Mısır Çarşısı'nın kaç yüz dükkanı var, her dükkanın kirası kaç bin dolar, çarpıp bir rakam çıkartın. Fatih Camisi'nin Bosna'ya kadar, Tarsus'a kadar olan vakfiyeleri var. Camilerin vakıfları geri verilse, 'Al kardeşim bu caminin vakfı bu camiye harcanacak' denilse, bir imamın, müezzinin maaşı 50 bin doları katiyen geçer. Ancak bu vakıfların bir kısmı şahıs ellerine geçirilmiştir, bu da bir vakıf haksızlığıdır."
Toplantıda, Tapu ve Kadastro Genel Müdürü Davut Güney, Çevre ve Şehircilik Bakanı İdris Güllüce'ye "Defter-i Evkaf-ı Liva-i Kuds-i Şerif" adlı kitabı hediye etti.
"DEFTER-İ HAKANİ" PROJESİ
"Kudüs Vilayeti Vakıfları Defteri" eserini ortaya çıkaran ekibin başında bulunan Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü Arşiv Dairesi Başkanı Zeynel Abidin Türkoğlu, eserin içeriği ve basılma amacını anlattı.
Defterin 1562 tarihli olduğunu belirten Türkoğlu, şu bilgileri verdi:
"Kanuni Sultan Süleyman zamanında yazılmış bir defterdir. Tahrir defteri diye hatta tapu tahrir defteri diye tabir edilir. Bu tapu tahrir defterinde Kudüs vilayetinde bulunan vakıfların gelirleri giderleri tek tek kalem kaleme yazılmıştır. Bu defterleri yayınlamaktaki amacımız, başkanlığımızda 3 bin 494 tahrir defteri ve belge bulunmaktadır. Bunlar araştırmacıya açıktır. Kurum olarak bunları prestij yayını olarak kültürel, dini, tarihi bağı olan yerlerin ve kişilerin, kişilere ait evkaf defterlerini tahrir defterlerini prestij yayını olarak yayınlamaya karar verdik. Bunun da ilki olarak her zaman önemli olmuş üç dinin kutsal kabul ettiği bir şehir olan Kudüs'e karar verdik. 'Kudüs Vilayeti Vakıfları Defteri'ni yayınlamayı uygun gördük. Bu yaklaşık 5 aylık bir çalışmanın ürünü. Bu projede Osmanlıca bilen personelimizi değerlendirdik."